Eκκλησία Αγίου Νικολάου της Στέγης

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου της Στέγης ανήκει στον τύπο του εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. Στα ανατολικά καταλήγει σε αψίδα ημικυκλική εσωτερικά και τρίπλευρη εξωτερικά. Αρχικά χτίστηκε χωρίς νάρθηκα. Έχει μια μόνο είσοδο, στο μέσο του δυτικού τοίχου. Το ημικύκλιο τυφλό τόξο πάνω από την είσοδο, διακοσμείται με φιαλοστόμια.

Ο Άγιος Νικόλαος της Στέγης, κοντά στην ορεινή Κακοπετριά, είναι το μόνο απομεινάρι παλαιού μοναστηριού. Όπως φαίνεται από την εκκλησία, το μοναστήρι ιδρύθηκε τον 11 ο αιώνα. Καμιά όμως πληροφορία δεν έχουμε γι' αυτό. Ο κεραμοπλαστικός διάκοσμος της εκκλησίας, την συνδέει με την Κωνσταντινούπολη και τον ελληνικό χώρο γενικά. Το μοναστήρι φαίνεται ότι βρισκόταν σε κάποια ακμή, τόσο κατά τη Μέση Βυζαντινή περίοδο όσο και κατά την Φραγκοκρατία, αν κρίνουμε από τις επανειλημμένες διακοσμήσεις της εκκλησίας με τοιχογραφίες και την αφιέρωση σ' αυτό, από Φράγκο ιππότη της μεγάλης εικόνας του Αγίου Νικολάου, στα τέλη του 13 ου αιώνα. Το μοναστήρι φαίνεται ότι παρήκμασε ήδη τον 17 ο αιώνα και στα τέλη του αιώνα αυτού διαλύθηκε. Όταν το 1735 ο Ρώσος μοναχός Βασίλι Μπάρσκυ το επισκέφτηκε, εκεί συνάντησε και μοναχούς. Αργότερα τα κτήματα του μοναστηριού ενοικιάζονταν σε κληρικούς και στα τέλη του 19ου αιώνα και σε λαϊκούς.

Στα τέλη του 12 ου ή αρχές του 13 ου αιώνα, η εκκλησία του Αγίου Νικολάου καλύφθηκε με δεύτερη δίρριχτη στέγη, που κρύβει την αρχική σταυρική διάταξη των θόλων και του τρούλου. Αυτή η δεύτερη στέγη με τα αγκιστρωτά κεραμίδια, έδωσε την προσωνυμία στον Άγιο Νικόλαο της Στέγης, ήδη από τον 13 ο αιώνα, όπως φανερώνει η επιγραφή στην εικόνα του Αγίου Νικολάου