ΟΜΟΡΦΑ ΧΩΡΙΑ

Το όνομα του χωριού προήλθε από το επώνυμο ενός Φράγκου Φεουδάρχη, του Τζουάν τε Φενίου ή Φινίου, ο οποίος είχε συνοδεύσει το βασιλιά της Κύπρου Πέτρο τον Α' στην Ευρώπη (1359 – 1369) κατά την διάρκεια της Φραγκοκρατίας. Το Φοινί είναι ένα από τα πιο γραφικά χωριά της Κύπρου, έχοντας ένα πλούσιο περιβάλλον, γεμάτο από πανύψηλα δέντρα. Τα σπίτια έχουν κρατήσει μεγάλα στοιχεία της Κυπριακής, λαϊκής αρχιτεκτονικής παράδοσης με τις κεραμιδένιες στέγες τους.

Ο Άγιος Θεόδωρος ήταν ένα μικτό χωριό, μέχρι που οι Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν την κοινότητα, μετά την Τούρκικη εισβολή του 1974. Σήμερα, αριθμεί περίπου επτακόσιους κατοίκους και προεκτείνεται μέχρι την παραθαλάσσια περιοχή, καθώς αρκετοί κάτοικοι επέλεξαν να χτίσουν την κατοικία τους στην περιοχή του Πεντασχοίνου, ενώ διαθέτει σχεδόν αντίστοιχο αριθμό εξοχικών κατοικιών. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Κύπρου σε έκταση και αυτό φαίνεται από το γεγονός ότι διαθέτει 8.5 χιλιόμετρα παραλιακό μέτωπο. Η ονομασία του χωριού προήλθε από τον πολιούχο Άγιο, στον οποίο είναι αφιερωμένος ο μεγαλοπρεπής ναός του χωριού. Το χωριό δεν σημειώνεται σε παλιούς κυπριακούς χάρτες και είναι πολύ πιθανόν να δημιουργήθηκε από αρχαίους οικισμούς που υπήρχαν στην περιοχή και συναντιούνται σε μεσαιωνικούς κυπριακούς χάρτες, όπως Αnastadia, Xeugalalio, Capno, Vasilopotamo και Pendasino. Ο δρόμος που οδηγεί στην παραλιακή περιοχή του χωριού ονομάζεται «Κοιλάδα του Πεντασχοίνου» καθώς βρέχεται από τον ποταμό Πεντάσχοινο που διαπερνά το χωριό και καταλήγει στη θάλασσα. Μια από τις αρκετές παραδόσεις για την ονομασία του χωριού αναφέρει ότι ονομάστηκε έτσι γιατί υπήρχε στην περιοχή μια μεγάλη «κουφή» (φίδι) του ποταμού που είχε μάκρος πέντε σχοινιά.

Ο Δήμος της Αθηένου αποτελεί έναν από τους 6 Δήμους της επαρχίας Λάρνακας. Αποτελεί μια από της ιστορικότερες περιοχές της Κύπρου με μεγάλη συμβολή στην ανάπτυξη της αγροτικής παράδοσης του νησιού. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για την προέλευση του ονόματος της Αθηένου, με μια από αυτές να αναφέρει πως ορισμένοι κάτοικοι από την Αθήνα ήρθαν και εγκαταστάθηκαν στην Αθηένου και έτσι έδωσαν το όνομα της πόλης τους «Αθήνα» στην Αθηένου. Πιστεύεται ότι η περιοχή της Αθηένου κατοικείτο από το 14ο αιώνα π.Χ. σύμφωνα με σημαντικά ευρήματα αρχαιολογικών ανασκαφών. Μάλιστα, η αποικία αρχικά ονομάστηκε Γόλγοι είτε από το όνομα του Γόλγου (αρχηγού των Αχαιών) είτε από το επίθετο της Γολγίας Αφροδίτης, για την οποία υπήρχε ιερό στην περιοχή. Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974, ο τουρκικός στρατός κατέβαλε την Αθηένου, στη συνέχεια αποσύρθηκε από την περιοχή και οι κάτοικοι της Αθηένου επέστρεψαν στα σπίτια τους το 1975. Ωστόσο, το 65% της διοικητής έκτασης της Αθηένου δεν ελέγχεται από την Κυπριακή Δημοκρατία. Εκ του νόμου, το έδαφος αυτό ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ εκ των πραγμάτων ελέγχεται από το μη αναγνωρισμένο κράτος της Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου.

Στο χωρίο υπάρχουν όμορφα πετρόκτιστα δρομάκια περιφερειακά της κεντρικής πλατείας. Είναι ένα χωριό εμπλουτισμένο με παραδοσιακά πέτρινα οικήματα, που στο εσωτερικό τους ξεπροβάλουν πανέμορφες ειδυλλιακές αυλές. Ο οικισμός της Καλαβασού υπήρχε κατά την περίοδο του Μεσαίωνα με την ίδια ονομασία και βρίσκεται σημειωμένος σε παλιούς χάρτες με την ονομασία Calavaso και Calavato. Η ανασκαφική έρευνα των ειδικών επιστημόνων και η συστηματική αρχαιολογική επισκόπηση στην περιοχή της Καλαβασού είχαν σαν αποτέλεσμα την ανακάλυψη πολλών αρχαιολογικών χώρων, που εντάσσονται σ' όλες σχεδόν τις φάσεις των κυπριακών προϊστορικών και ιστορικών χρονολογικών περιόδων. Οι σημαντικότεροι από τους χώρους αυτούς, κατά χρονολογική ακολουθία, είναι ο προκεραμεικός νεολιθικός συνοικισμός της Τέντας (7000 – 6000 π.Χ.), ο νεολιθικός συνοικισμός της Καλαβασού Α' στην Κοκκινόγια της Κεραμεικής Νεολιθικής ΙΙ περιόδου (4500 – 3800 π.Χ.), οι χαλκολιθικοί συνοικισμοί στους Αγιούς και της Καλαβασού Β' στις Παμπούλες (3500 – 2500 π.Χ.).

Ο Κάτω Δρυς βρίσκεται νοτιοδυτικά της επαρχίας Λάρνακας και συνορεύει με τα χωριά Πάνω Λεύκαρα και Βάβλα Χαρακτηριστικό προνόμιο του χωρίου είναι το λοφώδες ανάγλυφο σχήμα του με τις στενές βαθιές κοιλάδες. Υπάρχουν 2 εκδοχές για την προέλευση του ονόματός του. H πρώτη εκδοχή λέει ότι πήρε το όνομά του από τους πολλούς Δρύες (βαλανιδιές) που υπήρχαν στο χωριό. Μια δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι πριν πολλά χρόνια υπήρχαν δυο χωριά, ο Πάνω Δρυς και ο Κάτω Δρυς και ανάμεσα στα δυο χωριά υπήρχε ένας πελώριος Δρυς. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας κράτησε το ίδιο όνομα ενώ σε κάποιους παλαιούς χάρτες είναι και σημειωμένο ως Catodi. Το χωριό υφίστατο κατά τα Βυζαντινά χρόνια, αφού αναφέρεται ότι απ' αυτό καταγόταν ο Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος που ζούσε όταν επήλθε η αλλαγή από τη Βυζαντινή περίοδο στη Φραγκοκρατία. Σύμφωνα με την παράδοση, μεταξύ του Κάτω Δρυ και των Λευκάρων, υφίστατο και άλλος οικισμός που ονομαζόταν Απλίκι, ο οποίος εγκαταλείφθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα εξαιτίας συχνών κατολισθήσεων και καθίζησης του εδάφους. Από το Απλίκι, σύμφωνα πάντοτε με την παράδοση, κατάγονταν οι γονείς του Αγίου Νεοφύτου, οι οποίοι μετοίκησαν στον Κάτω Δρυ, όπου και γεννήθηκε ο Άγιος.

Ο Δήμος Πάνω Λευκάρων βρίσκεται στην περιοχή της Λάρνακας, στα νοτιοανατολικά της οροσειράς του Τροόδους. Θα μπορούσε κανείς να πει πως τα Λεύκαρα βρίσκονται στην καρδιά της Κύπρου, αφού απέχουν μόλις 50 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία, 35 από τη Λάρνακα και 55 από τη Λεμεσό. Η προέλευση του ονόματος του χωριού έχει τρεις πιθανές εκδοχές. Η πρώτη είναι ότι η λέξη είναι σύνθετη και σημαίνει Λευκά Όρη, όπου προέρχεται από τα ασβεστολιθικά πετρώματα που υπάρχουν στην περιοχή, τα οποία δημιουργούν ένα λευκόχρωμο και πυρολιθικό τοπίο. Η δεύτερη εκδοχή είναι πως προέρχεται από συστάδες μικρών λεύκων που φύτρωναν στην περιοχή. Τέλος, πιστεύεται πως η ονομασία του χωρίου μπορεί να προήλθε και από έναν οικιστή της περιοχής που ονομαζόταν Λεύκαλος. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία για την ύπαρξή του με την δηλωμένη ονομασία προέρχεται από την Τυπική Διαθήκη του Αγίου Νεοφύτου, ο οποίος αναφέρει ότι γεννήθηκε στα Λεύκαρα το 1134μ.Χ. Σύμφωνα με τις ιστορικές μαρτυρίες, τον 14ο αιώνα στα Λεύκαρα είχαν εξοριστεί τα ηγετικά στελέχη του στρατιωτικού τάγματος των Ναϊτών. Την εποχή της Ενετοκρατίας (15ος – 18ος αιώνας) αναφέρεται ότι τα Λεύκαρα αποτέλεσαν τουριστικό θέρετρο για τις αρχόντισσες των Ενετών. Με βάση κάποιες αναφορές, πιθανολογείται το σενάριο πως οι αρχόντισσες δίδαξαν το λευκαρίτικο κέντημα στις γυναίκες του χωριού. Επιπλέον, πιστεύεται ότι την εποχή αυτή ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι επισκέφτηκε το χωριό, όπου και αγόρασε ένα μεγάλο τραπεζομάντηλο για την Αγία Τράπεζα του Καθεδρικού ναού του Μιλάνου.

Κτισμένη ανάμεσα στις λοφοπλαγιές με μέσο υψόμετρο 190 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, η Σκαρίνου αποτελεί την καρδιά της Κύπρου. Είναι πάνω στον οδικό άξονα του νησιού που ενώνει την Λευκωσία, την Λεμεσό και την Λάρνακα. Το χωριό σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομά του κατά τα Μεσαιωνικά χρόνια. Σε παλιούς χάρτες βρίσκεται σημειωμένο ως Scharino, αλλά και ως S. Harino, όπου το γράμμα «S» σημαίνει Άγιος. Δεν είναι όμως σίγουρο πιο είναι το όνομα του Αγίου (ίσως Χαρίτων), γιατί πρόκειται για όνομα παραποιημένο κατά τα χρόνια της Φραγκοκρατίας. Συνεπώς είναι πιθανόν η αρχική ονομασία του χωριού να ήταν αγιολογική κατά τα Βυζαντινά χρόνια π.χ. Άγιος Χαρίτων, από όπου προήλθε παρεφθαρμένη η σημερινή ονομασία. Σύμφωνα με μια άλλη άποψη που αναφέρει ο Νέαρχος Κληρίδης, η ονομασία του χωριού προήλθε από το όνομα ή την ιδιότητα του πρώτου οικιστή, που υποθέτει ότι λεγόταν Σκαρίνος (σημαίνει βοσκός που σκάριζε τα πρόβατα, δηλαδή τα έβγαζε σε νυκτερινή βοσκή). Οποιαδήποτε από τις πιο πάνω εκδοχές και αν δεχθούμε, το συμπέρασμα που βγάζουμε είναι ότι το χωριό Σκαρίνου, ιδρύθηκε πιθανότατα πριν την περίοδο της Φραγκοκρατίας, κατά την Βυζαντινή εποχή.

Η Τόχνη βρίσκεται 36 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Λάρνακας και γειτνιάζει με τη Χοιροκοιτία και την Καλαβασό. ιδιαίτερη αρχιτεκτονική του χωρίου είναι μια σίγουρη εγγύηση για την ομορφιά της Τόχνης, καθώς το κύριο υλικό που χρησιμοποιείται στα οικοδομήματα του είναι η πέτρα που προέρχεται από την περιοχή. Τα στενά σοκάκια και τα ανώγεια κτισμένα όλα με πέτρα προσδίδουν μια ξεχωριστή γοητεία στο χωριό. Κατά τη διάρκεια των μεσαιωνικών χρόνων, η Τόχνη υπήρχε ήδη με την ίδια ονομασία, αποτελώντας φέουδο. Για την ονομασία του χωριού δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες, αν και μια εκδοχή αναφέρει ότι, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η «Τόχνη» προήλθε από την παραφθορά της λέξης «Τέχνη» αναφερόμενη στην ιδιαίτερη τέχνη και μαστοριά που χρειάστηκε για να κτιστεί το χωριό. Οι Τουρκοκύπριοι κάτοικοι είχαν δώσει στο χωριό την ονομασία Taskent που σημαίνει πέτρινος οικισμός.

Το γραφικό χωριό της Χοιροκοιτίας βρίσκεται σε λοφώδη περιοχή στην επαρχία Λάρνακας, 33 περίπου χιλιόμετρα από την πόλη της Λάρνακας και συνδέεται νοτιοανατολικά μέσω του αυτοκινητόδρομου Λεμεσού – Λευκωσίας με τις δύο αυτές πόλεις. Στα βόρεια συνδέεται με τα χωριά Πάνω και Κάτω Λεύκαρα ενώ στα βορειοδυτικά συνδέεται με το χωριό Βάβλα. Αναμφισβήτητα, ο οικισμός της Xοιροκοιτία είναι ο καλύτερα διατηρημένος προϊστορικός οικισμός της Κύπρου, που χρονολογείται από τη μεταγενέστερη φάση της ακεραμικής νεολιθικής περιόδου (γύρω στο 7000 π.Χ.). Η UNESCO, το 1998, κήρυξε τον οικισμό ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Αποτελεί ένα από τα εντυπωσιακότερα δείγματα πρώιμης μόνιμης εγκατάστασης πληθυσμών στο νησί. Ένας πλατύς τοίχος περίφραξης έχει κτιστεί στα δυτικά του οικισμού.

Το χωριό είναι κτισμένο στα αριστερά της κοιλάδας του Κούρη και είναι περίπου 25 χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Λεμεσού. Το χωριό Άγιος Γεώργιος είναι γνωστό ως «Άγιος Γεώργιος Συλίκου» ή ως «Άγιος Γεώργιος Αγκαθιώτης». Σύμφωνα με την παράδοση, το επίθετο Αγκαθιώτης το πήρε την περίοδο της Τουρκοκρατίας, επειδή οι κατακτητές δεν κατάφεραν να πατήσουν το πόδι τους στο χωριό, αφού η πυκνή βλάστηση από αγκάθια δεν επέτρεψε στον Τούρκο κατακτητή να προχωρήσει προς το χωριό. Προς τιμή του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος ήταν και είναι μέχρι σήμερα ο προστάτης άγιος του χωριού, του αποδόθηκε το επίθετο Αγκαθιώτης.

Το χωριό είναι κτισμένο περίπου 45 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λεμεσού.Σύμφωνα με τα ευρήματα των ανασκαφών της περιοχής, το χωριό Ανώγυρα ήταν συνεχώς κατοικημένο από τη νεολιθική περίοδο. Για την ονομασία του χωριού, υπάρχουν τρείς εκδοχές. Η μια αναφέρει ότι το χωριό πήρε το όνομα του από το φυτό αναγύρις, ενώ η άλλη υποστηρίζει ότι η ονομασία προήλθε επειδή η Ανώγυρα αποτελούσε το πάνω μέρος του χωριού Γύροι. Τέλος μια τρίτη εκδοχή αναφέρει ότι η ονομασία προέρχεται από το Άνω Ιερά, γιατί στην τοποθεσία του χωριού βρίσκονταν τα Ιερά.

Η Λάνια απέχει 25 χιλιόμετρα από τη Λεμεσό και είναι χτισμένο στους πρόποδες του Τροόδους. Υπάρχουν 2 εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας της Λάνιας. Η μια εκδοχή υποστηρίζει ότι το χωριό πήρε το όνομά του από τη θυγατέρα του θεού Διόνυσου, Λάνα, ενώ η δεύτερη εκδοχή υποστηρίζει ότι η ονομασία του χωριού προέρχεται από τον καρπό βαλάνια του δέντρου «δρυς». Μια τρίτη εκδοχή, θέλει το όνομα του χωριού να προέρχεται από το πουλί «αετομάχος» που διαφορετικά λέγεται «Λάνιος». Το θηλυκό πουλί του είδους αυτού φέρει το όνομα «Λάνια».

Το χωριό Λιμνάτης βρίσκεται στο κέντρο της επαρχίας Λεμεσού, 20 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης της Λεμεσού. Λόγω του μεγάλου αριθμού των λιμνών στην περιοχή, το χωριό εικάζεται πως πήρε την ονομασία του από την λέξη «λίμνη». Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, ο Λιμνάτης προϋπάρχει από αρχαιοτάτους χρόνους, και συγκεκριμένα από την κλασική περίοδο (500 – 323 π.Χ.). Σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό, Λουί ντε Μας Λατρί, ο Λιμνάτης αποτελούσε φέουδο ευγενών.

Το Όμοδος βρίσκεται 42 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της πόλης της Λεμεσού. Σε παλιούς χάρτες που βρέθηκαν, το Όμοδος έχει σημειωθεί ως «Homodos», «Homocios» και «Omodos». Το Όμοδος πιθανώς να δημιουργήθηκε στα τέλη της Βυζαντινής περιόδου, μετά από τη διάλυση των οικισμών Πάνω και Κάτω Κούπετρα. Σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό, Ντε Μας Λατρί, το Όμοδος ήταν φέουδο.

Το Πραστειό Αυδήμου βρίσκεται 38 χιλιόμετρα δυτικά της Λεμεσού. Το χωριό υπάρχει από τα Μεσαιωνικά χρόνια. Σε παλιούς χάρτες που βρέθηκαν, το Πραστειό Αυδήμου καταγράφεται ως «prastio» αλλά και ως «prasmo». Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η ονομασία προέρχεται από τη γαλλική μεσαιωνική λέξη «Prasti», που σημαίνει χωράφι. Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει ότι η ονομασία προέρχεται από τη λέξη «προάστειο» που σημαίνει οικισμός κοντά στην πόλη.

Η Συλίκου βρίσκεται 28 χιλιόμετρο βορειοδυτικά της Λεμεσού Το όνομα Συλίκου είναι Λατινικής προέλευσης και παράγεται από το όνομα «Σελίσια». Είναι ένα γραφικό χωριό της επαρχίας Λεμεσού, καθώς η όμορφη εξοχή, η εύφορη γη του χωριού και το νερό των πηγών προσελκύουν τους Κύπριους επισκέπτες.

Η Αμαργέτη είναι ένα γραφικό χωρίο που βρίσκεται 25 χιλιόμετρα ανατολικά της Πάφου. Κατά τη διάρκεια της περιόδου της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας, το χωριό άνηκε σε φεουδάρχη. Συγκεκριμένα, o Γάλλος ιστορικός Λουί Ντε Μας Λατρί συμπεριλαμβάνει την Αμαργέτη στον κατάλογο των χωριών που υπήρξαν φέουδα κατά τις περιόδους αυτές. Την περίοδο της Φραγκοκρατίας και της Ενετοκρατίας τα φέουδα αναπτύχθηκαν ως κυρίαρχος θεσμός του λεγόμενου φεουδαλισμού, κάτι που αποτελούσε με τη σειρά του πολιτικό και κοινωνικό σύστημα ιδιοκτησίας γης κατά τον Μεσαίωνα. Το χωριό εντοπίζεται στους παλαιούς χάρτες με το όνομα «Margieti». Είναι πιθανό η ονομασία της Αμαργέτης να συνδέεται με το γυναικείο φράγκικο όνομα Amargueti. Διαδεδομένη άποψη είναι ότι το όνομα της κοινότητας προέρχεται από μια πριγκίπισσα με το όνομα Margot, στην οποία άνηκε η Αμαργέτη ως φέουδο.

Η Αναρίτα είναι ένα γραφικό χωρίο που βρίσκεται στην επαρχία Πάφου. Η προέλευση του ονόματος του χωρίου δεν είναι γνωστή αλλά η πιθανότερη εκδοχή αναφέρει ότι η λέξη Αναρίτα προήλθε από τη λέξη Ενορίτης. Η βυζαντινής προέλευσης λέξη «ενορία» σημαίνει εκκλησιαστική περιφέρεια. Ωστόσο, την εποχή της Φραγκοκρατίας είχε και διοικητική σημασία. Με τον καιρό, η προσθήκη του γράμματος «α» στην αρχή πολλών λέξεων γινόταν ως συμπληρωματικό στολίδι, έτσι η λέξη έγινε ανορία και ο ενορίτης έγινε ανορίτης. Ακολούθως, η λέξη έγινε αναρίτης. Οι άλλες εκδοχές είναι πως την ονομασία της η κοινότητα την πήρε πιθανώς από την ύπαρξη του μοναστηριού του Αγίου Ονησιφόρου, που τα ερείπιά του είναι ορατά κοντά στην εκκλησία του, ενώ άλλες πηγές συσχετίζουν το όνομα με την αναρή, το κυπριακό είδος τυριού που παράγει ο τόπος. Μια άλλη εκδοχή κάνει λόγο για την Αναβρύτα που με το πέρασμα του χρόνου έγινε Αναρίτα, επειδή ανάβλυζαν από παντού νερά.

Ο Κάθηκας είναι ένα γραφικό χωρίο που βρίσκεται στην επαρχία Πάφου. Υπάρχουν 2 εκδοχές για το όνομα του χωριού. Η μία φαίνεται να προήλθε από το ρήμα «να καθίσει», λόγω της αντίληψης ότι το χωριό όταν το αντικρίζει κανείς από απόσταση, φαίνεται ότι «κάθεται» σε μια επίπεδη τοποθεσία. Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι τα καραβάνια που ξεκινούσαν από την Πάφο προς την Πόλη Χρυσοχούς κάθονταν για ανάπαυση και για να ποτίσουν τα ζώα τους στην Χαβούζα της Κοινότητας.

Υπάρχουν δύο εκδοχές για το όνομα του χωριού. Με βάση το περιοδικό «Η Φωνή των Κοινοτήτων», η ονομασία του χωριού συνδέεται με ετυμολογική εξήγηση. Η Καλλέπεια, όπως γράφει στο περιοδικό, προήλθε από τη σύνθεση των λέξεων «κάλλος» και «πεια», που σημαίνουν αντίστοιχα «ομορφιά» και «καλός λόγος», επειδή «οι κάτοικοι μιλούσαν με όμορφα λόγια». Η δεύτερη εκδοχή, σύμφωνα με τη «Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια», το όνομα το χωριού συνδέεται με το επίθετο κάλλιστος που σημαίνει ωραιότατος. Πιστεύεται ότι κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό Λουί Ντε Μας Λατρί, το χωριό χωριζόταν σε Πάνω και σε Κάτω Καλλέπεια. Η Πάνω Καλλέπεια, όπως αναφέρει, ήταν ένα μεσαιωνικό φέουδο ονομαζόμενη Calopes, ενώ η Κάτω ήταν ένα από τα κτήματα της βασιλικής οικογένειας της Κύπρου. Αξιοσημείωτος είναι ένας καταστροφικός σεισμός που έπληξε την Πάφο το 1953, όντας μια από τις πιο άσχημες στιγμές που έζησε το χωριό, αφού τότε η Καλλέπεια υπέστη σοβαρές ζημιές. Το χωρίο έχει χαρακτηριστεί ως παραδοσιακός οικισμός. Οι πλείστες οικίες του χωριού είναι πετρόκτιστες με τοπικές πέτρες, όπως η αθασόπετρα και η κοφτερή, με κύριο χαρακτηριστικό τις περίκλειστες αυλές τους. Επιπρόσθετα, περιδιαβαίνοντας στο χωριό, μπορεί κανείς να παρατηρήσει τα παραδοσιακά λιθόστρωτα σοκάκια και τις βρύσες που υπάρχουν.

Τα Καλοκέδαρα δεν αναφέρονται καθόλου στις πηγές της περιόδου της Φραγκοκρατίας, ίσως επειδή το χωριό κατά την εποχή εκείνη ήταν μικρό και άσημο. Είναι πολύ πιθανό κατά το 14ο αιώνα να αποτελούσε κτήμα του ευγενούς Gautier de Moine, o οποίος κατείχε και την περιοχή Σίντης (Sindes) που βρίσκεται στα σύνορα διοικητικής έκτασης του χωριού. Ο Νέαρχος Κληρίδης στο βιβλίο του αναφέρει ότι «δε γνωρίζουμε γιατί πήρε αυτό το όνομα», ενώ στην Μεγάλη Κυπριακή Εγκυκλοπαίδεια αναφέρεται ότι το χωριό ίσως να πήρε το όνομα του από το δέντρο «καλός κέδρος». Επιπρόσθετα, παλαιότερα υπήρχε η εκδοχή ότι το χωριό πήρε το όνομα αυτό γιατί χτίστηκε σε κοιλάδα κέδρων, άποψη η οποία όμως δεν μπορεί να αιτιολογηθεί ετυμολογικά. Σημειώνεται ότι, τόσο παλαιότερα (σε μεγαλύτερο βαθμό) όσο και σήμερα, πολλοί Κελοκεδαρίτες χρησιμοποιούν για το χωριό τους και το όνομα η «Τζιελοτζιάρα». Τα Κελοκέδαρα είναι κτισμένα στη δυτική πλαγιά του βουνού Παούρα, σε υψόμετρο 490 μέτρων. Τη δεκαετία του 1960, ο πληθυσμός του χωριού έφτασε στους 758 κατοίκους και μέχρι τότε αποτελούσε ένα παραδοσιακό χωριό με δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Τα σπίτια ήταν όλα χτισμένα με πέτρα από την περιοχή και με δώμα από «βολίτζια» με κλαδιά δέντρων πάνω σ' αυτά, με χώμα και «κόννο» (ένα αργιλώδες χώμα, αδιαπέραστο από τη βροχή) από πάνω.

Το όνομα του χωρίου φαίνεται να προήλθε από τις πολλές εκκλησίες και μοναστήρια που βρίσκονται στο χωριό ή κοντά σε αυτό, οι οποίες είναι αφιερωμένες στην Παναγία.Η περιοχή τιμά ιδιαίτερα την Παναγία, κάτι που μαρτυρά το γεγονός ότι όλες οι εκκλησίες στο χωριό είναι αφιερωμένες σε αυτή. Ο πρώτος πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος Γ', γεννήθηκε στην Παναγιά το 1913. Σε επίσημους χάρτες και σε άλλες καταγραφές, το χωριό αναγράφεται ως Πάνω Παναγιά. Σε παλαιότερες εποχές υφίστατο ένα άλλο χωρίο (χαμηλότερα) που ονομαζόταν επίσης (Κάτω) Παναγιά, το οποίο όμως καταστράφηκε. Μια άλλη πηγή, από τον Νέαρχο Κληρίδη, αναφέρει ότι ο παλαιός οικισμός της Παναγιάς αντικαταστάθηκε από νεότερο όταν καταστράφηκε από τις καθιζήσεις. Ο νεότερος οικισμός κτίστηκε ψηλότερα από τον παλαιό, γι' αυτό και πήρε και τον χαρακτηρισμό «Πάνω». Τέλος, η Παναγιά είναι το 2ο ψηλότερο χωριό της επαρχίας Πάφου.

Ο οικισμός της Σαλαμιού έχει ιστορία 4.000 ετών. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, η κοινότητα πιθανότατα πήρε το όνομά της από τη Σαλαμίνα, την αρχαία πόλη της Πάφου ή της Σαλαμίνας της Ελλάδος. Βάσει ερευνητών, η κατάληξη «-ιού» είναι υποκοριστική και η έννοια της είναι συγκριτική αφού υποδηλώνει το μέγεθος της, ότι είναι μικρή. Έτσι το όνομα του χωριού έχει ετυμολογική προέλευση από την Σαλαμίνα, σαν μια μικρή Σαλαμίνα. Φημολογείται πως η Σαλαμίνα ιδρύθηκε στα μέσα του 11ου αιώνα π.Χ., ενώ γραπτές αναφορές σε αρχαία πόλη Σαλαμίνα γίνονται ακόμα και 500 χρόνια πριν την ίδρυσή της, που κάνουν λόγο για τη σημερινή Σαλαμιού. Αξιοθαύμαστη είναι η ύπαρξη τοπικού βασιλείου στην περιοχή της σημερινής Σαλαμιού η οποία, εκτός από γραπτές πηγές σε αρχαία κείμενα, μπορεί να επιβεβαιωθεί και από μια πέτρινη στήλη με έναν γενειοφόρο τοξότη και κυπροσυλλαβική επιγραφή που βρέθηκε στο χωριό και μεταφέρθηκε στο Βρετανικό Μουσείο το 1874. Το χωρίο Σαλαμίου μπορεί να χαρακτηριστεί ως ένα κλασσικά παραδοσιακό χωρίο, αφού οι πετρόχτιστα οικίες σε συνδυασμό με την τοπική πέτρα (τη λεγόμενη αθασόπετρα) που χρησιμοποιήθηκε στο κτίσιμο του οικισμού παραπέμπει σε μια άλλη περίοδο, πιθανώς Βυζαντινή. Η Σαλαμιού αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο λαϊκής αρχιτεκτονικής, αφού δίνει την ευκαιρία στον επισκέπτη να μελετήσει ιστορικά την κυπριακή αρχιτεκτονική παράδοση, ενώ παράλληλα πολλές από τις κατοικίες της έχουν χαρακτηριστεί σαν διατηρητέες και παραδοσιακές οικοδομές.

Σύμφωνα με τον Α. Παπαμιχαήλ, «η Χούλου ιδρύθηκε με τον ερχομό των Φράγκων τον 13ο αιώνα μ.Χ. και οι Φράγκοι επέλεξαν το μέρος αυτό λόγω του ότι υπήρχαν πολλά νερά. Εγκαθίδρυσαν την έδρα τους εκεί και έκτισαν το παλάτι στην αυλή της σημερινής εκκλησίας. Η σημερινή εκκλησία ήταν η εκκλησία του παλατιού, η προσωπική εκκλησία του φεουδάρχη». Κατά μια εκδοχή, η Χούλου πήρε το όνομα της από τον Συριακής καταγωγής Φεουδάρχη Gou. Το χωριό Χούλου συγκαταλέγεται στα πιο όμορφα χωρία της Κύπρου και διακρίνεται για τις φυσικές ομορφιές της και την πλούσια λαϊκή της παράδοση. Ο οικισμός ανήκει στην κατηγορία των «αμπελοχωριών», κρατώντας μέχρι και σήμερα ανόθευτο τον παραδοσιακό του χαρακτήρα. Είναι ιδιαίτερη η αρχιτεκτονική του αφού χαρακτηρίζεται από τα στενά δρομάκια και τα άσπρα πετρόχτιστα σπίτια με το ευρύχωρο προαύλιο και τις εσωτερικές καμάρες. Μια όμορφη αντίθεση προσθέτουν και τα ξύλινα παράθυρα και πόρτες, καθώς και τα κεραμίδια στις στέγες. Στο χωρίο επίσης υπάρχει και ο τουρκομαχαλάς (τούρκικη συνοικία) και ο γνωστός μιναρές.

Η Κοινότητα Αγίου Θεράποντα είναι ένα μικρό γραφικό χωριό, σε υψόμετρο 640 μέτρων και ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια Κρασοχωριών της Επαρχίας Λεμεσού. Το χωριό το 1461 άνηκε σε ένα φεουδάρχη με την ονομασία Πέτρος Ποδοκατορου. Στην περιοχή του χωριού και συγκεκριμένα στο χώρο που βρίσκεται το αγίασμα και η εκκλησία του Αγίου Θεράποντα ασκήτεψε ο άγιος από τον οποίο το χωριό πήρε το όνομα του.

Ο Αγρός βρίσκεται στις πλαγιές του Τροόδους. Η Κοινότητα Αγρού βρίσκεται σε υψόμετρο 1000 μέτρα και ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια Νότιας Πιτσιλιάς της Επαρχίας Λεμεσού. Το χωριό Αγρός πήρε την ονομασία του από τη μονή του Μεγάλου Αγρού που ήταν κτισμένο στο χώρο που βρίσκεται σήμερα η Εκκλησία της Παναγίας του Αγρού. Σύμφωνα με την παράδοση 40 μοναχοί από την Κυζικο της Μικράς Ασίας, στα χρόνια της εικονομαχίας εγκατέλειψαν τη Μονή του Μεγάλου Αγρού και ήρθαν στην Κύπρο φέρνοντας μαζί τους την εικόνα της Παναγίας. Κατέληξαν στην περιοχή που είναι σήμερα ο Αγρός, έμειναν για ένα χρονικό διάστημα σε μια σπηλιά και στη συνέχεια έκτισαν καινούργιο Μοναστήρι και το ονόμασαν και αυτό όπως το αρχικό, δηλαδή ,Μονή του Μεγάλου Αγρού.

Ο Αμίαντος είναι χτισμένος στην οροσειρά του Τροόδους και ανήκει στη γεωγραφική περιφέρεια της Πιτσιλιάς. Η ονομασία του χωριού προήλθε από τον πρωτον κάτοικο του χωριού τον Χατζηκτωρή ο οπόιος καταγοταν από το Πελενδρι και ερχοταν καθημερινα στο μεταλλειο για να δουλευει οπου εκει δημιουργησε το πρωτο χανι και το 1923 εγινε κοινοταρχης και το χωριο ονομαστηκε το χωριο του Χατζηκτωρη και η περιοχη του μεταλλειου ονομαστηκε Πανω Αμιανττος. Το 1924 διοριστηκε άλλος κοινοταρχης και το χωριο του Χατζηκτωρη ονομαστηκε Κατω Αμιαντος οπου και αυτό διατηρηθηκε μεχρι το 2005 οπου οι δυο κοινοτητες συνενωθηκαν και εγινε ο Αμιαντος. Μια άλλη εκδοχη λεει ότι η ονομασία του χωριού προήλθε από το μεταλλείο εξόρυξης αμιάντου που υπήρχε στην περιοχή. Οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού ήταν οι εργάτες του μεταλλείου. Αξιζει να σημειωθει ότι, λιγο πριν δημιουργηθει το μεταλλειο, υπηρχε το μοναστηρι του Αγιου Μαμα με περιβολια, κηπους και τρεχουμενα κρυα νερα.

Η κοινότητα Αρσους βρίσκεται σύνορα των Επαρχιών Λεμεσού και Πάφου, σε απόσταση 40 χλμ από την Λεμεσό και 45 χλμ από την Πάφο και είναι κτισμένο σε υψόμετρο 790 μέτρων στην πλαγιά του βουνού Λαονα. Είναι ένα από τα Κρασοχωρια της επαρχίας Λεμεσού και είναι γνωστό για την αμπελοκαλλιέργεια του από τα αρχαία χρόνια. Για την προέλευση του ονόματος του χωριού υπάρχουν τρεις εκδοχές. Μια εκδοχή λέει ότι η ονομασία του προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη άλσος που σημαίνει μικρό δάσος. Η δεύτερη εκδοχή λέει ότι η κοινότητα πήρε το όνομα της από το Ιερό Άλσος της θεάς Αφροδίτης το οποίο ήταν κτισμένο στο χωριό. Και μια τελευταία εκδοχή λέει ότι το Αρσος αποτελεί μια από τις 4 πόλεις που κτίστηκαν από τον Πτολεμαίο Φιλάδελφο προς τιμή της Αρσινόη

Το χωριό Ασκάς είναι κτισμένο στην οροσειρά του Τροόδους και ανήκει στη γεωγραφική περιοχή της Πιτσιλιάς. Η ζωντανή παράδοση αναφέρει ότι για ένα καιρό ο Ασκάς ήταν μόνο έντεκα οικογένειες. Ακόμη λέει πως κάποτε είχε 14 χρυσοχόους και εφτά παπάδες. Αυτό αποδεικνύει ότι το χωριό μέσα από το πέρασμα του χρόνου είχε και περιόδους που έσφυζε από ζωή. Υπάρχουν 3 εκδοχές για την προέλευση της ονομασίας του χωριού. Η μια υποστηρίζει ότι πήρε το όνομα του λόγω της ενασχόλησης των κάτοικων με την κατασκευή ασκών. Η άλλη υποστηρίζει ότι το χωριό πήρε το όνομα του από τον Μανώλη Ασκά, ο οποίος ήταν γαιοκτήμονας του χωριού τον 14ο αιώνα. Και μια τελευταία επίσης ότι το χωριό είναι κτισμένο στα σκάσματα του βουνού.

H Κακοπετρια βρίσκεται στη κοιλάδα της Σολέας στα νοτιοδυτικά της Επαρχίας Λευκωσίας, , στις παρυφές της οροσειράς του Τροόδους. Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 665 μέτρα. Είναι χωρισμένη στο πράσινο ανάμεσα στις όχθες των ποταμών Καρκωτη και Γαριλλη όπου ενώνονται μέσα στο χωριό και σχηματίζουν τον ποταμό Κλαριο. Όσο αφορά την ονομασία της Κακοπετριας υπάρχουν τρεις εκδοχές. Η μια λέει ότι, ήταν ένα ανδρόγυνο το οποίο ήταν νιόπαντρο και περπατούσαν στο παλιό χωριό της Κακοπετριάς. Σε ένα σημείο ήταν μια μεγάλη πέτρα. Κύλησε και πλάκωσε το ζευγάρι. Οι κάτοικοι την ονόμασαν Κακόπετρα και έτσι πήρε το χωριό το όνομα Κακοπετριά. Η δεύτερη εκδοχή αναφέρει ότι, ήταν κάποιος άρχοντας της Μαραθάσας που είχε τρεις γιους, το Νίκο, τον Παναγιώτη και τον Πετρή. Ο Πετρής, ο πιο μικρός, ήταν πολύ ζωηρός, άτακτος, νευρικός και τόσο ανυπόφορος που τα άλλα αδέλφια του τον είχαν βαρεθεί. Έτσι ο πατέρας αναγκάστηκε να τον στείλει στην άλλη πλευρά του βουνού να ζήσει. Έφτασε ο Πετρής στην περιοχή του παλιού χωριού. Ήταν ο πρώτος οικιστής. Από το όνομα Πετρής και το κακός το χωριό πήρε το όνομα Κακοπετριά. Και μια τελευταία λέει ότι η Κακοπετριά πήρε την ονομασία αυτή (σύνθετη από τις λέξεις, κακή και πέτρα), επειδή σε παλαιότερες εποχές η τοποθεσία της ήταν όχι μόνο βραχώδης, αλλά και δύσκολη στην ανάβασή της.

Ο Καλοπαναγιώτης, βρίσκεται 60 χιλιόμετρα δυτικά της επαρχίας Λευκωσίας, κυριαρχεί στην κοιλάδα της Μαραθάσας, στον ορεινό όγκο του Τροόδους, στην καρδιά εντυπωσιακού φυσικού περιβάλλοντος με πλούσια δάση και πολλές πηγές. Η περιοχή στην οποία βρίσκεται ο Καλοπαναγιώτης ήταν γνωστή από τα πολύ παλιά χρόνια, όμως το χωριό δεν υπήρχε πριν από τον 11ο αιώνα. Υπάρχουν 2 εκδοχές για την ονομασία του χωριού. Η μια υποστηρίζει ότι το χωριό, πήρε το όνομά του από τον πρώτο του κάτοικο (ονόματι Παναγιώτη), ο οποίος έχτισε το σπίτι του κοντά στο μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Λαμπαδιστή. Η άλλη εκδοχή λέει ότι το χωριό πήρε το όνομά του από 2 αδέλφια, τον Παναγιώτη που ήταν ο καλός και τον Πέτρο που ήταν ο κακός. Η εκδοχή υποστηρίζει ότι ο Παναγιώτης έφυγε από το χωριό που βρισκόταν με τον αδελφό του και το χωριό που κατοίκησε ονομάστηκε Καλοπαναγιώτης (ενώ ο κακός Πέτρος έμεινε στο χωριό, το οποίο ονομάστηκε Κακοπετριά).

H κοινότητα Πεδουλά βρίσκεται στην οροσειρά του Τροόδους στην κοιλάδα Μαραθάσας σε υψόμετρο 1100 μέτρα. Διοικητικά υπάγεται στην επαρχία Λευκωσίας. Η ιστορία του Πεδουλά ξεκινά από τους Βυζαντινούς χρόνους και συγκεκριμένα το 1100 μ.Χ Πρόκειται για ένα χωριό το οποίο κατέχει σημαντική θρησκευτική θέση στην ιστορία του νησιού λόγω της εκκλησίας του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του 1474, η οποία κατατάσσεται ανάμεσα στις πιο εντυπωσιακές βυζαντινές εκκλησίες της Κύπρου, με τοιχογραφίες απίστευτης τεχνικής, μνημείο UNESCO. Για το όνομα του χωριού δεν υπάρχει καμμιά αναφορά και αυτό ερμηνεύεται από το γεγονός ότι με την ονομασία Μαραθάσα καλύπτονταν και ο οικισμός αυτός αφού άνηκε σε ενιαία περιοχή ενός μόνο ιδιοκτήτη της βασιλικής οικογένειας της Κύπρου. Μια εκδοχή είναι ότι ο Πεδουλας πήρε το όνομα του από την λέξη πέδιλας που σημαίνει κατασκευαστής υποδημάτων (πέδιλων). άλλοι συνδέουν το όνομα με το επάγγελμα του πέδιλα και το γεγονός ότι στο χωριό υπήρχαν παλαιότερα φημισμένα βυρσοδεψεία τα οποία αποτελούσαν μικρές βιοτεχνίες στον Πεδουλα.